Betekenisvolle contacten en gemeenschapsvorming
Individualisering en het afbrokkelen van gemeenschappen. Een actuele ontwikkeling, die op allerlei vlakken gevolgen heeft. Hoe investeer je in een gemeenschap? Welke rol kan een plek als een bowlingbaan hierin spelen? Dit en meer bespraken Annica Brummel en Robin Smits tijdens de aftertalk op het afgelopen InScience Film Festival.
Op zaterdag 16 maart waren Annica en Robin als experts uitgenodigd bij de vertoning van de film Join or Die. Annica als senior onderzoeker en Robin als ervaringsdeskundige, verbonden aan het Lectoraat Versterken van Sociale Kwaliteit van de HAN. Met prikkelende vragen aan leden van een bowlinggemeenschap brengen ze tijdens de aftertalk van de film het gesprek over gemeenschapsvorming en de toegankelijkheid ervan op gang. Ook organiseren ze samen een workshop over het voeren van betekenisvolle gesprekken.
Bowlingbaan met sociale functie
De getoonde film Join or Die biedt uitdagende inzichten over het belang van gemeenschapsvorming en sociaal kapitaal. Waarom verkeert de Amerikaanse democratie in een crisis? Wat valt er aan te doen? Individualisering en afbrokkeling van gemeenschappen komen hierbij aan bod. Thema’s waar Annica zich in haar onderzoeken mee bezighoudt.
Annica: “Toen Robin en ik gevraagd werden om een bijdrage te leveren aan InScience, twijfelden we niet. Deze film raakt ons werk natuurlijk. Robert Putnam, de politicoloog die gevolgd wordt in de documentaire, is beroemd vanwege zijn klassieker Bowling Alone. Steeds meer mensen gaan alleen bowlen, dat staat in de film symbool voor de individualisering en het afbrokkelen van gemeenschappen. We weten uit onderzoek dat eenzaamheid slecht is voor je gezondheid en bijvoorbeeld ook je vertrouwen in de democratie ondermijnt.”
Prikkelende vragen over toegankelijkheid
Dat juist een paar leden uit een bowlinggemeenschap na de film het podium betreden, vindt Robin een goede zet. “Ik ben van plan ze tijdens de aftertalk prikkelende vragen te stellen. Zo ben ik benieuwd hoe open die gemeenschap is. Waar vindt het bowlen plaats? Is die plek toegankelijk voor iedereen? Wij kijken in ons werk vaak kritisch naar wat mensen nodig hebben om ergens aan mee te kunnen doen. Zo’n bowlingbaan wordt misschien wel alleen door vaste klanten gebruikt en bereikt andere mensen niet”, vertelt Robin. Annica vult aan: “Buurthuizen zijn belangrijk om mensen bij elkaar te brengen en bijvoorbeeld eenzaamheid tegen te gaan. Maar er zijn ook andere plaatsen, zoals een bowlingbaan, die ontzettend waardevol kunnen zijn. We kijken breder, naar de persoon en diens omgeving. In deze aftertalk brengen we een gesprek op gang over de betekenis van plekken bij gemeenschapsvorming.”
Betekenisvolle gesprekken voeren
Een ander belangrijk thema in het werk van Annica en Robin is het voeren van betekenisvolle gesprekken. Zij organiseerden tijdens InScience een workshop, waarin deelnemers hier zelf mee kunnen oefenen. Robin vertelt: “Ik wil deelnemers laten ervaren hoe het is om een betekenisvol gesprek te voeren. Wat vind jij eigenlijk betekenisvol? En ik? Dat kan iets heel anders zijn, maar dat maakt niet uit.” Om hiermee aan de slag te gaan gebruiken Robin en Annica de Waarde van Welzijn gesprekskaarten, die de afgelopen jaren zijn ontwikkeld. De gesprekskaarten en bijbehorende fiches geven inzicht in wat steunend en belemmerend is, bijvoorbeeld bij het versterken van sociale netwerken. “Mensen aan het denken zetten over wat sociale netwerken voor ze betekenen. Het is een stap richting het verkleinen van de sociaaleconomische gezondheidsverschillen, iets waar Robin en ik ons graag voor inzetten vanuit Fair Health.”
Samen Sociaal
De HAN focust met haar onderzoek en onderwijs op 3 zwaartepunten: Slim, Schoon en Sociaal. De missie van het zwaartepunt Sociaal - Fair Health is: samen sociaaleconomische gezondheidsverschillen verkleinen. Nieuwsgierig hoe de HAN zich hier voor inzet?
