In balans en in beweging als docent
Wie je bent als leraar -en als opleider van leraren- is van grote invloed op je werk, je ervaringen en hoe je daarvan leert. Het is daarom van belang aandacht te hebben voor de Persoonlijke en Professionele Identiteit (PPI) van leraren en hun opleiders. Dit thema stond centraal op de HAN tijdens de Onderwijsdagen 2024.
Tijdens de Onderwijsdagen bundelen RU, HAN en ROC hun krachten om docenten en medewerkers van de onderwijsinstellingen te professionaliseren en om met elkaar kennis te delen op hele diverse thema’s. Op donderdagmiddag was het de beurt aan de HAN en specifiek het lectoraat Professionaliteit van Leraren om een mooi programma te hosten rondom het thema PPI; de Persoonlijke en Professionele Identiteitsontwikkeling van leraren.
Ruimte voor persoonlijke professionele identiteit draagt eveneens bij aan docentenwelzijn
Speerpunt in strategisch plan
Het thema PPI is éen van de speerpunten uit het strategische plan van de HAN Academie Educatie. De ambitie? Een opleidingspraktijk creëren waarin we (aankomende) leraren en andere onderwijsprofessionals stimuleren hun professionele en persoonlijke identiteit te ontwikkelen. Dit doen we door onze curricula samen met het werkveld en studenten te ontwikkelen, in de uitvoering verschillende opleidingscontexten met elkaar te verbinden en studenten ontwikkelingsgericht te begeleiden in hun identiteitsontwikkeling.
Netwerk LOEPP, Kennistafel PPI en curriculum onderzoek
Eén van de al bestaande initiatieven om aandacht te geven aan PPI, is de inzet op professionalisering van lerarenopleiders. Dit doet het lectoraat door middel van het LOEPP netwerk met bijbehorende bijeenkomsten. Daarnaast wordt door middel van de Kennistafel PPI kennis opgebouwd, een netwerk gevormd, en kennis gedeeld over persoonlijke professionele identiteitsontwikkeling. Ook loopt er een onderzoek vanuit het lectoraat naar de wijze waarop PPI vorm krijgt in het huidige curriculum van de lerarenopleidingen binnen de academie.
Op verhaal komen
Maaike Nap is trainer, onderzoeker en opleider bij het lectoraat en samen met Lector Helma Oolbekkink kartrekker van het thema. Dagelijks legt Maaike verbindingen tussen onderzoek, onderwijs en werkveld op dit thema. In haar warming up opening schetst zij kort het belang van dit thema.
Op verhaal komen is heel belangrijk. Docenten vertellen graag verhalen en die verhalen weerspiegelen wie we zijn, wat ons raakt, wat ons verbaast en waar we mee zitten. Daarom is het belangrijk ze te delen. Verhalen van anderen bieden ons een spiegel. Verhalen die leraren elkaar vertellen bieden een ingang tot reflectie en dialoog en daarmee tot professionalisering.
Daarna kwamen verschillende docenten van de HAN, RU en ROC aan het woord. Zij vertelden allemaal een persoonlijk verhaal uit hun carrière als leraar. Ieder verhaal markeerde het moment: ‘Hier doe ik het voor! Dit maakt mijn beroep zo mooi!’
De verhalen vormden een waardevolle inkijk met betrekking tot hun professionele identiteit. Ze laten niet enkel zien wat ze dagelijks meemaken in hun werk maar bieden ook inzicht in hun waarden, idealen en drijfveren. In het recent verschenen boek ‘leraar worden, leraar zijn’ van Geert Kelchtermans wordt eveneens het belang van die verhalen onderstreept. Hij stelt; de verhaalvorm lijkt bij uitstek geschikt om de ingewikkelde beroepservaring van leraren te ‘vatten’. Zorgvuldig luisteren naar die verhalen reveleert hoe leraren in het beroep staan, hoe ze zichzelf zien, wat hen bezig houdt in hun praktijk.
Verdiepend programma met workshops ppi
De verhalen werden gevolgd door verdiepende vragen van Edith Roefs, associate lector Urban Care & Education bij Windesheim. En aangevuld met theorie en reflectie uit de onderzoekspraktijk door HAN Lector Helma Oolbekkink. ‘We illustreerden hoe verhalen een bron voor reflectie, inspiratie, herkenning en groei vormen en zo een essentieel onderdeel zijn van de professionele identiteitsontwikkeling van leraren’, zegt Maaike. ‘Wat is het belang en/of de rol van dit soort verhalen voor persoonlijke en professionele identiteitsontwikkeling van leraren? Hoe en op welke manier kunnen we die verhalen gebruiken? Wat betekent het om ruimte te maken voor die ontwikkeling en wat vraagt het? Wat is het belang ervan ook in relatie tot welzijn en groei (leven lang leren)? Wat vraagt dit van een ‘leercultuur’ binnen een school of opleiding?’
Kwetsbaarheid geeft vaak betekenis aan het werk en het leidt uiteindelijk tot anders handelen’
Na de warming up was de middag gevuld met een keur aan workshops. Allemaal anders ingevuld maar met manieren waarmee je kunt werken aan je PPI, zoals Kunst, het Super Agent Spel, Research Learning Communities en nog veel meer. De deelnemers sloten de dag én de onderwijsdagen af met het delen van opbrengsten en inzichten die uiteindelijk mooie gedichten vormden over herkenning, erkenning, waardering, samenwerken en verbinding.
Meer weten over PPI en hoe jij je PPI verder kunt ontwikkelen? Neem eens een kijkje op onze themapagina over Persoonlijke en Professionele Identiteit.
