“Niemand zei ‘nee’ toen we aanbelden”

Het is druk op de HAN in Nijmegen deze woensdagmiddag. Vandaag wordt de Wijkwaardenkaart gelanceerd. Niet alleen krijgen de bezoekers uitleg over deze gesprekstool, ze mogen ook meteen zelf aan de slag. Maar wat is de Wijkwaardenkaart waar de bezoekers op afkomen? 

“De Wijkwaardenkaart is een tool om een betekenisvol gesprek te voeren over de buurt vanuit het perspectief van wijkbewoners. De bewoners kiezen zelf waarover ze vertellen”, legt onderzoeker Annica Brummel van het Lectoraat Versterken van Sociale Kwaliteit uit. Door juist vanuit het perspectief van de bewoner te kijken, maak je andere keuzes voor beleid of initiatieven. Ook geeft het inzicht in de leefbaarheid of aanknopingspunten voor participatie. De Wijkwaardenkaart is ontwikkeld door welzijnsorganisatie Bindkracht10 en de HAN University of Applied Sciences, vanuit de Werkplaats Sociaal Domein Arnhem en Nijmegen en gebaseerd op de gesprekstool ‘Waarde van Welzijn’.
 

Op de Wijkwaardenkaart staan duidelijke afbeeldingen met thema’s zoals bijvoorbeeld ‘genieten van de natuur’ of ‘me veilig voelen’. Bewoners kiezen zelf uit de thema’s op de kaart en vertellen wat ze daaronder verstaan. “Zij geven er woorden en betekenis aan. Er komen misschien andere thema’s aan bod, dan je vooraf als professional had verwacht dat speelde in de wijk”, legt Annica uit. Bestuurder Mohamed El Hamdaoui van Bindkracht10, roemt deze toegankelijke vormgeving. “Het ontwerp van de Wijkwaardenkaart nodigt uit om het gesprek te voeren. Het is begrijpelijk voor iedereen.” Dat vindt Annica ook: “De Wijkwaardenkaart is geschikt voor mindertaligen. Het zijn afbeeldingen die uitnodigend zijn voor een divers publiek.”

Ook woonconsulent Norma Goossens van Talis deelt haar verhaal over de inzet van de kaart, dit keer in de wijk de Voorstenkamp in Nijmegen. “Samen met Gemeente Nijjmegen, woningcorporaties Woonwaarts, Portaal en Bindkracht10 signaleerden we een probleem met afval in de wijk. Er kwamen vaak klachten binnen en de vuilnismannen reden af en aan om containers te legen. We wilden graag met de bewoners in gesprek.” Opbouwwerker Jeanine Vermeulen van Bindkracht10 vult aan. “We verkenden de mogelijkheden met de Wijkwaardenkaart en kwamen tot de conclusie dat we ons startpunt moesten loslaten.”

Tijdens een grote wijkactie spraken ze bewoners aan en gingen daarnaast nog langs de deuren. Jeanine vertelt: “Niemand zei nee toen we ze aanspraken. We hadden de actie aangekondigd en de bewoners waren nieuwsgierig toen ze de kaart zagen.” Norma: “Bewoners gaven aan dat ze ‘me veilig voelen’ en ‘contact hebben met andere mensen’ het belangrijkste vonden aan het leven in de wijk. Afval werd bijna niet genoemd.” Op de achterkant van de kaart is ruimte voor een verdiepende, gesloten vraag: “Hier vroegen we hoe mooi ze de wijk vonden op een schaal van 1 tot 5. Slechts een enkeling noemde hier het afval en zelfs zij gaven de wijk nog minimaal een 3 uit 5 sterren”, vertelt Jeanine.

Dat niet alleen professionals de Wijkwaardenkaart kunnen gebruiken, blijkt wel uit een wijk in Venlo waar de bewoners zélf in de lead zijn. Docent-onderzoeker Ester Klaassen van HAN Social Work en de Werkplaats Sociaal Domein vertelt: “De wijkbewoners wilden graag verhalen in de wijk ophalen, om daarmee in gesprek te gaan met de gemeente over het goed inrichten van het gemeenschapshuis. Ze wilden ook de samenhang in de wijk vergroten.” 5 van deze actieve bewoners gingen de wijk in met de gesprekstool ‘Waarde van Welzijn’. “Zij hebben daarmee 30 mensen gesproken, zelf de analyse gemaakt en teruggekoppeld. Nu worden die 30 mensen uitgenodigd om zelf gesprekken te voeren met buurtgenoten, maar dan met de Wijkwaardenkaart. Elk een stuk of 5.” Ze krijgen binnenkort een training.

“Want,” vertelt Hennie “het is niet alleen ophalen, maar ook de trends er uithalen. Je maakt een verslag van het gesprek, voert de gegevens in en analyseert deze. Het is niet zomaar een ding dat je erbij doet. In de handleiding adviseren we een training te geven en eerst te oefenen. Mensen kunnen bij de HAN ook een cursus volgen hiervoor, je leert dan hoe je bewoners bereikt en hoe je de gegevens verwerkt en analyseert. Het is de bedoeling dat je het collectieve verhaal op basis van de resultaten, vervolgens terugbrengt bij de bewoners.”

Norma vertelt over haar verhaal in De Voorstenkamp: “We maken nu een visuele praatplaat. Deze willen we in meerdere buurtgesprekken laten zien, zodat de bewoners met elkaar in gesprek kunnen hierover.” Dat visualiseren belangrijk is, blijkt ook uit de betrokkenheid van verhelderaar Frank Los. Om abstracte verhalen om te zetten in begrijpbare clusters van beelden, is een tekenaar als hij nodig. De uiteindelijke praatplaat is een belangrijk instrument  om inwoners ook na het ophalen van de verhalen in de lead te laten.

Om deze stappen duidelijk te maken, is een handleiding ontwikkeld. Daarin staat ook een handig, visueel vormgegeven stappenplan. En onderzoeker Michelle van der Tier van de HAN, die de Wijkwaardenkaart naar maar liefst 12 wijken in het hele land bracht, heeft nog wel wat tips hierbij: “Probeer het verhaal aan het einde van het gesprek nog even samen te vatten. En blijf bij het invoeren bij de bewoordingen van de persoon zelf en voer het direct op de dag zelf in, omdat het dan nog vers in je geheugen zit.”

Meer informatie over de Wijkwaardenkaart, vind je op onze projectpagina.