De betekenis van het goede leven

22 augustus 2024Leestijd : 2 minuten

Lectoraat Ethiek van verbinding met Mensen met een Verstandelijke Beperking

Op maandag 9 september promoveert docent en onderzoeker Dries de Moor met zijn onderzoek naar Het goede leven in de neoliberale participatiesamenleving en dagbesteding aan de Radboud Universiteit. Wat is het goede leven? En hoe zien mensen die deelnemen aan dagbesteding op zorgboerderijen dit? Zijn onderzoek draagt bij aan nieuwe inzichten en kennisontwikkeling rondom de ethiek van de inclusieve participatiesamenleving.

Foto voor bij onderzoek op zorgboerderij, Dries de Moor

Het goede leven betekent in moderne westerse samenlevingen zoals de onze een zelfbepaald leven, vrij van beklemmende verbanden, en waarin zingeving vooral ervaren wordt via verbondenheid met anderen en door productief te zijn. Maar voor mensen voor wie dit niet vanzelfsprekend is als gevolg van een tijdelijke of permanente beperking, is de lat erg hoog komen te liggen. Om hen recht te doen, is reflectie op de moraal van de inclusieve participatiesamenleving nodig.

De participatiesamenleving is geïntroduceerd om de zorgkosten terug te dringen, maar ook vanuit een maatschappelijk ideaal, op neoliberale grondslagen. In Nederland willen we namelijk actieve, mondige en zo zelfredzaam mogelijke burgers die zich weten te verbinden met anderen en de wereld om hen heen. De basis van het neoliberalisme is dat de overheid actief marktwerking in alle domeinen van de samenleving stimuleert, vanuit de overtuiging dat dit zal leiden tot maximalisatie van individuele vrijheid voor de grootste groep mensen. Maar wat betekent dit dan voor die andere groep mensen?

Deze ontwikkeling leidt tot morele vragen. Dries onderzocht de betekenis van de kwaliteit van leven in de neoliberale participatiesamenleving. Dit deed hij door middel van een systematische literatuurstudie naar hedendaagse opvattingen over het goede leven. Aan de hand van politieke en sociale filosofie over 'jezelf kunnen zijn' (Charles Taylor), 'het hebben van mogelijkheden' (Martha Nussbaum) en 'verbondenheid met de wereld via resonantie' (Hartmut Rosa), heeft Dries bekeken welke betekenis er gegeven wordt aan het goede leven in de samenleving als geheel, in het domein van sociaal werk sociaal werk en hoe dit zichtbaar is in de uitgangspunten van dagbesteding.

Dries deed ook praktijkonderzoek op vijf zorgboerderijen. Wat betekent het goede leven, en hoe speelt deelname aan dagbesteding daar een rol bij? Waar lopen deelnemers en zorgboeren tegen aan in het realiseren van dit goede leven? Deze vragen legde hij voor aan deelnemers en begeleiders. Ook hebben zij als (zelf)onderzoeker opgetreden. Met behulp van hun eigen bewoordingen én creatieve verbeeldingen toonden zij wat voor hen het goede leven betekent, en deelden dit ook met elkaar.

Het proefschrift laat zien dat de focus in de samenleving, sociaal werk en in dagbesteding sterk ligt op de neoliberale opvattingen over participatie en goed burgerschap, en te weinig op waardigheid en een wijdere variatie aan zingevingsbronnen. Dries beargumenteert waarom dat noodzakelijk is voor een werkelijk inclusieve samenleving en voor de realisatie van de missie van sociaal werk en dagbesteding.

De promotie van Dries vindt plaats op maandag 9 september om 16.30 aan de Radboud Universiteit in Nijmegen in de Senaatszaal van de Aula. Kijk voor meer informatie op de website van de RU. Omdat de promotie plaatsvindt in de kleine Senaatszaal vanwege de verbouwing van de Aula, zijn er geen plaatsen meer beschikbaar. De ceremonie is te bekijken via een livestream. Het proefschrift is vanaf de datum van promotie gratis te downloaden.

Lectoraat

ETHIEK VAN VERBINDING MET MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING

Dries is verbonden aan het Lectoraat Ethiek van Verbinding met Mensen met een Verstandelijke Beperking. Wij doen onderzoek naar het verbeteren van een betekenisvolle verbinding met mensen met een verstandelijke beperking en hun naasten. Dit doen we met partijen uit het werkveld. We bekijken vooral hoe normatieve professionalisering van beroepskrachten kan bijdragen aan ondersteuning van deze groep.