Op weg naar een duurzame HAN: alle ambities gebundeld!
Vegetarisch eten in de kantine, stoppen met wegwerpbekers, gratis OV en warmte-koude opslag: bij de HAN staat duurzaamheid hoog in het vaandel. Maar wat zijn precies alle ambities? Het ambitiedocument ‘Op weg naar een duurzame HAN’ moet daar voor eens en voor altijd duidelijkheid in brengen.
Het ambitiedocument, of kader, laat zien waar de ambities van de HAN liggen op het gebied van duurzaamheid voor de héle HAN. Een flinke kluif, waar Yvonne de Haan, vice-voorzitter van het College van Bestuur van de HAN en Daan Moerkerk, duurzaamheidscoördinator bij de HAN, de afgelopen jaren flink hun tanden in hebben gezet.
De HAN is al jaren bezig met 'practice what you preach' op het gebied van duurzaamheid. Waarom was dit kader dan toch nodig?
Yvonne: “Het HAN-Koersbeeld is ons strategische document, aangevuld met kaderdocumenten. We werken natuurlijk met de zwaartepunten Slim, Schoon en Sociaal. Maar vroeg iemand: hoe gaat de HAN om met duurzaamheid, dan was dat antwoord niet eenduidig te geven. Je hebt binnen een hogeschool te maken met een hoop verschillende gebieden. Dit kader koppelt aan elkaar hoe wij op het gebied van duurzaamheid werken met onderzoek, onderwijs en ambities ten aanzien van onze bedrijfsvoering. Het maakt ook de verbanden daartussen zichtbaar. Eigenlijk is het een kapstok: alles dat met duurzaamheid te maken heeft binnen de HAN is hier met elkaar verbonden.”
Duurzaamheid is een enorm breed begrip. Hoe begin je zo’n kader überhaupt vorm te geven?
Yvonne: “We zijn uitgegaan van 5 thema’s die voor ons het meest relevant zijn: klimaat, circulariteit, biodiversiteit, de zorg voor studenten en medewerkers en ketenverantwoordelijkheid. We hebben een analyse gemaakt waar we nu staan en waar we richting aan geven. Je kijkt naar de wereld om je heen, naar afspraken op mondiaal, Europees en landelijk gebied, en dat vertalen we binnen de HAN. Allemaal bedoeld om mensen richting te geven in keuzeprocessen en goede afwegingen te laten maken.”
Ketenverantwoordelijkheid? Leg eens uit?
Yvonne: “Als organisatie sta je natuurlijk nooit alleen. Als jij inkoop doet bij een partij zonder aan die partij te vragen hoe zij omgaan met circulariteit, of als wij producten kopen uit landen waar al het afval zo de put in gaat, dan heeft dat invloed op onze bijdrage aan een duurzame wereld.”
Daan: “Zo kopen wij onze stoelen bijvoorbeeld circulair in. Wij kunnen achterhalen waar alle materialen precies vandaan komen en dat vrijwel alles hergebruikt wordt. Zo wordt er erg weinig afval gecreëerd.”
Tot hoe ver waaiert de verantwoordelijkheid van de HAN in zo’n geval uit? Je kunt niet alles in de gaten houden.
Yvonne: “Wij vinden: de HAN heeft een verantwoordelijkheid van aanvoer- tot afvoerketen. We willen partijen goed bevragen zodat we alles zo goed mogelijk in beeld hebben. Als wij echt stappen met elkaar willen zetten hoort daar het vergroten van het bewustzijn bij, maar ook het elkaar om verantwoording vragen. Dat is een enorme transitie, maar dat helpt wel om de keten schoon te houden.”
Hoe moet ik biodiversiteit zien in de context van de HAN?
Daan: “Dat thema focust zich op onze impact op de natuur om ons heen. Dat mag je letterlijk nemen: de gebouwen van de HAN staan in de habitat van bepaalde diersoorten en planten. De gemeentes doen hun best om ecologische verbindingszones te maken: een gebouw kan daarin een stoorzender zijn. Daar gaan we in de toekomst meer rekening mee houden. Er komen bijvoorbeeld gaten in gebouwen voor insecten en vleermuizen. Ook heeft de HAN naar ik begrijp bijenkorven op de daken. Met zulke ingrepen kun je de biodiversiteit positief versterken.”
Staan dat soort voorbeelden ook in het nieuwe kader?
Yvonne: “Ja. We dóen namelijk al ongelofelijk veel aan duurzaamheid. Op een aantal van onze daken ligt sedum, we hebben veel energiemaatregelen getroffen, we scheiden afval, maken alleen gebruik van herbruikbare bekers in de kantine. Met dit kader zetten we dus ook in op het beter zichtbaar maken van wat we al doen.”
Daan: “In Arnhem zijn we als HAN op het warmtenet aangesloten. Dat weten niet veel mensen.”
Ambitiedocument
Wel echt nieuw is de focus op duurzaamheid in de bedrijfsvoering van de HAN. Wat mogen we daarvan verwachten?
Daan: “We hebben qua bedrijfsvoering een aantal ambities. We worden klimaatneutraal, we worden circulair, we kijken dus kritisch op ketenverantwoordelijkheid en we willen een diversere, inclusievere hogeschool worden. Daarmee voldoen we aan heel belangrijke overheidsmodellen rondom duurzaamheid: de ESG én de SDG’s zitten hier allemaal in verwerkt. Aan diversiteit en inclusiviteit doen we al heel veel op de HAN. De nadruk ligt daarom vooral op de groene kant.”
Wat gaat er van medewerkers worden verwacht?
Daan: “We gaan een cursus opzetten zodat iedereen zich in dit onderwerp kan verdiepen. Als professional kunnen wij jou aanspreken op de manier waarop jij duurzaamheid uitdraagt. Niet om met het vingertje te wijzen, maar wel om te helpen. Ben je bijvoorbeeld als ict’er verantwoordelijk voor de aanschaf van een app met een grote servercapaciteit, dan heb je behoorlijk wat invloed. We willen graag dat je daar bewuster van bent.”
Duurzaamheid binnen de HAN is nogal veeltakkig. Wat waren de grootste hindernissen bij het maken van dit kader?
Yvonne: “We hebben de 5 belangrijkste focuspunten goed te pakken. Maar wat we opschrijven willen we ook waar kunnen maken. Het is zo makkelijk gezegd dat we over 3 jaar volledig CO2-neutraal willen zijn als hogeschool, maar we willen het ook realistisch houden. Als we kunnen versnellen zullen we dat niet nalaten, maar het gaat ons om betrouwbare einddoelen. Aan greenwashing willen we in geen geval doen.”
Dit kader of ambitiedocument ligt er nu. Hoe krijgt dit een vervolg?
Yvonne: “We gaan vooral door waar we nu al mee bezig zijn en zetten een tandje bij op de 5 thema’s. Er wordt nu een uitvoeringsplan gemaakt om alles inzichtelijk te maken.” Daan: “We onderzoeken hoe we HAN-events verder kunnen verduurzamen, dat daar bijvoorbeeld geen plastic gadgets worden uitgedeeld. We kijken naar ons internationaal reisbeleid, er komt dus een CO2-plan en we zijn bezig met ons mobiliteitsbeleid zodat meer mensen kiezen voor beter vervoer. Er is nog meer dan genoeg te doen.”
Meer weten?
HAN Duurzaamheid
Voor de HAN is duurzaamheid geen modegril. Al jaren werken we aan een programma voor geïntegreerde duurzame ontwikkeling van onderwijs, onderzoek en dienstverlening. Dat doen we met de zwaartepunten Slim, Schoon en Sociaal, die aansluiten op de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties.
Samen schoon
Het leefbaar houden van onze wereld vraagt om het terugdringen van de CO2-uitstoot. Dat kan groot, maar ook klein – in onze regio. We werken samen aan alternatieve, schonere energiebronnen en een economie waarin we veel meer hergebruiken. Daarvoor is samenwerking nodig en dat is een kern van focus Sustainable Energy en Environment (SEE) - Schoon. Een grote, brede uitdaging die ons en de regio voorbereidt op een duurzame economie met toekomstbestendige professionals.