Hoe taal-en spraaktechnologie bijdraagt aan impactvolle zorginnovaties
Innovaties in de zorg zijn hard nodig. DIXIT magazine gaat in op taal- en spraaktechnologie en de uitdagingen die daarbij horen. Zeker als deze technologie ook wil bijdragen aan het verkleinen van gezondheidsverschillen en dus toegankelijk moet zijn voor iedereen. Nieuwsgierig? Download nu DIXIT.
DIXIT magazine is hét tijdschrijft taal- en spraaktechnologie (TST). In het nieuwste nummer van DIXIT verzamelde gastredacteur Lilian Beijer bijdragen van diverse HAN-onderzoekers over dit thema. Als leading lector van zwaartepunt Sociaal – Fair Health legt ze uit welke cruciale rol de HAN speelt in het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. En waarom dit belangrijk is (pagina 2 DIXIT).
Kort gezegd: Taal en spraaktechnologie draagt bij aan de nodige transformatie in de zorg. Deze transformatie moet zorg optimaal organiseren terwijl daarvoor niet meer mensen en middelen beschikbaar zijn. Én moet erop gericht zijn om gezondheidsverschillen tussen mensen in een lage en hoge sociaaleconomische positie te verkleinen. VR-training voor professionals of automatische transcriptie van gesprekken tussen huisarts en patiënt zijn voorbeelden die hierbij passen. Mits deze goed toegankelijkheid zijn, want we weten dat er 2,5 miljoen mensen in Nederland moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen.
Toegankelijkelijkheid
Sociaal – Fair Health-collega’s Els van der Pool en Keun Sliedrecht verdiepen het onderwerp toegankelijkheid (pagina 5 DIXIT). Als voorlopers van het thema Toegankelijk informatie en voorzieningen beschrijven ze hoe het onderzoek bij de HAN zich richt op gebruikers en hoe zij informatie ‘vinden, ‘begrijpen’ en ‘gebruiken’. Belangrijke onderwerp, zo stellen ze want hoewel toegankelijkheid in wet- en regelgeving verankerd is, wordt er op beleidsniveau weinig rekening mee gehouden. Beleid gaat vaak uit van een zelfredzame patiënt met een gezonde leefstijl, een onhaalbaar ideaal als je in ongunstige leefomstandigheden verkeert (denk aan armoede, stress). Taal en spraaktechnologie kan bijdragen aan toegankelijkheid, maar ook drempels opwerpen. De inzet van ervaringsdeskundigen is noodzakelijk om die drempels zichtbaar te maken.
Waardebepaling
De bijdrage van HAN-lector Geert Frederix (pagina 18 DIXIT) gaat in op de waardebepaling van innovaties in het domein van taal – en spraaktechnologie: hoe kies je de juiste en wanneer is deze goed genoeg? Hoe bepaal je dit samen met stakeholders?
‘De belofte van veel zorginnovaties is vaak groter dan de werkelijke impact’, stelt Frederix. Hij legt uit hoe Health Technology Assessment (HTA) de 6 waarden die relevant zijn voor sociale innovaties bij elkaar brengt, te weten: effectiviteit, kosten, kwaliteit, impact op professionals, gelijkheid en groene duurzaamheid. En roept TST- en zorgprofessionals op deze meetlat te gaan gebruiken.
Dementievriendelijke omgeving
Tenslotte beschrijven HAN’ers Masi Mohammadi en Coosje Hammink hoe spraaktechnologie kan bijdragen aan een dementievriendelijke omgeving (pagina 21 DIXIT). Voor het welzijn van ouderen met dementie is de geluidsomgeving van groot belang. In de empathische woning van de HAN worden allerlei innovaties onderzocht een ouderen met dementie ondersteunen bij dagelijkse activiteiten. Spraaktechnologie kan spraakinstructies nog meer op maat maken als deze gebruik maken van vertrouwde (bekende) stemmen i.p.v. standaard stemmen. Ook vindt er in de empathische woning onderzoek plaats naar inhoud en karakter van gesproken instructies. En krijgen ethische aspecten ook aandacht.
Download hier het DIXIT magazine. Veel leesplezier toegewenst!
