Dementie anders bekeken: samen werken aan een inclusieve samenleving
Hoe zorgen we ervoor dat mensen met dementie volwaardig kunnen blijven meedoen in onze samenleving? Dat is de vraag waar Marjolein Thijssen zich de afgelopen jaren in heeft vastgebeten.
Begin februari promoveerde Marjolein Thijssen met haar onderzoek naar dementievriendelijke initiatieven: wat werkt, voor wie, onder welke omstandigheden en waarom?
Wat maakt een buurt écht dementievriendelijk?
Sinds 2018 werkte Marjolein – docent Ergotherapie en onderzoeker – samen met experts zoals Maud Graff, Wietske Kuijer, Ria Nijhuis en Ramon Daniels van Radboudumc, IQ Health en Zuyd. Haar drijfveer? Leren en haar kennis inzetten om anderen te helpen. Als ergotherapeut kijkt ze altijd eerst naar de mens, niet naar de ziekte. Tijdens haar promotieonderzoek verbreedde ze haar blik: van het huis naar de buurt en de wijk.
Wat maakt een gemeenschap echt dementievriendelijk? Denk aan een supermarkt waar medewerkers getraind zijn in het omgaan met klanten met dementie, aangepast sporten bij een vereniging of een alzheimer café. Zulke initiatieven dragen bij aan autonomie, betrokkenheid en waardigheid. Marjolein onderzocht hoe deze initiatieven ontstaan, wat hun uitkomsten zijn en hoe ze duurzaam kunnen worden ingebed, zowel in Engeland als in Nederland.
Belangrijke inzichten: van zorgzaam naar actief betrokken
Uit haar onderzoek blijkt dat succesvolle initiatieven voortkomen uit zorgzame, stimulerende en activerende gemeenschappen. Essentieel daarbij: samenwerking met wederkerigheid, informeel leiderschap en een focus op gelijkwaardige betrokkenheid. Verandering begint bij cultuur: een samenleving waarin relaties en iemands sterke kanten centraal staan. Maatwerk en strategische planning, waarbij mensen met dementie een actieve rol krijgen, zijn cruciaal voor een inclusieve en zinvolle deelname.
Waarom werkt een initiatief wel of niet?
De inzichten uit dit onderzoek bieden waardevolle handvatten voor professionals, vrijwilligers en naasten. Wat maakt een initiatief succesvol? Welke factoren spelen een rol? Door hier bewuster mee om te gaan, kunnen wijken en buurten effectievere keuzes maken en de impact vergroten.
Het mooiste aan mijn werk? De focus verleggen van beperkingen naar mogelijkheden," zegt Marjolein. "Dementie brengt uitdagingen met zich mee, maar er is ook zoveel wél mogelijk. Dat perspectief is goud waard."
De volgende stap: mensen met dementie écht betrekken
Na haar promotie stopt het onderzoek niet – integendeel. Marjolein blijft zich inzetten voor een samenleving waarin mensen met dementie volwaardig kunnen meedoen. Samen met studenten in de Labs en Werkplaatsen onderzoekt ze wat dit vraagt van professionals en vrijwilligers, en wat het betekent voor het onderwijs.
Op 3 februari verdedigde Marjolein haar proefschrift "Mechanisms of Dementia-Friendly Initiatives: Realist insights into outcomes, collaboration, and stakeholder involvement." Haar onderzoek laat zien: een dementievriendelijke samenleving vraagt om een andere manier van samenleven. En daar werken we bij de HAN – en daarbuiten – samen aan.
