Expertise Samenwerkingsverband Technologie en Samenleving

Het automotive-onderzoek is geconcentreerd rond de volgende 4 thema’s:

• Elektrificering van de aandrijflijn
  Dit is een trend die is ingezet met de introductie van de Toyota Prius in 1997 en sindsdien alleen maar aan belang heeft gewonnen. Het kenniscentrum voert al jaren onderzoek uit op dit gebied. Belangrijke onderliggende kennisvelden zijn: elektrische aandrijftechniek, model gebaseerd ontwerpen, V-cycle, regeltechniek, systeemleer, testen, veiligheids-gerelateerde kennis en rapid control prototyping.
   
• Optimizing fuels, engines & emissions
  Een 2e trend is de toepassing van schonere brandstoffen, bijvoorbeeld door het mengen van brandstoffen. Denk aan bio- of groen gas, de vloeibare biobrandstoffen, maar ook aan het mengen van aardgas met waterstof of diesel met LPG. Het belangrijke voordeel ten opzichte van de geëlektrificeerde aandrijving is dat onderzoekers kunnen uitgaan van bestaande en zeer sterk uitontwikkelde verbrandingsmotortechnologie. Aanpassingen zijn hierbij zowel nodig in:
  - Het motormanagement, in combinatie met uitlaatgasnabehandeling
  - De brandstofvoorziening
   
• Lichtgewicht automotive design
  Nederland is een sterke leverancier van speciale materialen aan de internationale voertuigbranche. Samen met trailerbouwers, onderzoeksinstellingen en fabrikanten voert het kenniscentrum onderzoek uit gericht op lichter bouwen, en daaraan gerelateerde materialen en ontwerpmethoden, van voertuigen.  Hiervoor zijn diverse eigen analyse-instrumenten beschikbaar (experimenteel, model-based).  Lichter bouwen omvat het hele proces van het:
  - Vaststellen van maatgevende belastingen
  - Benutten van die belastingen in de beoordeling van constructieonderdelen
  - Interpreteren van de uitkomsten naar sterkte en duurzaamheid als basis voor herontwerp
   
• Geavanceerde bestuurdersupport
  Ruim 80% van alle ongevallen is het gevolg van menselijke fouten. Daarom richt het kenniscentrum zich op onderzoek naar de prestaties van voertuigen en -componenten die van belang zijn voor de beheersbaarheid en het comfort. Speciale aandacht is er voor:
  - Actieve regelconcepten
  - Geavanceerde ondersteuning van de bestuurder (op basis van model-based design en 'rapid control prototyping')
  - De band; het contact tussen het voertuig en de weg
  Onderdeel van dit onderzoek is het begrijpen van de mens als waarnemer en bediener van een voertuig, nadrukkelijk gezien binnen de context van intelligente voertuigbeheersing in interactie met andere weggebruikers en verkeersmonitoring-systemen. Het kenniscentrum beschikt over een rijsimulator, waarmee dit onderzoek verder wordt ondersteund.

Het Lectoraat Biodiscovery, ook bekend als het HAN BioCentre, draagt bij aan belangrijke maatschappelijke uitdagingen door innovatief onderzoek uit te voeren op het gebied van microbiologische productiestrategieën voor biomoleculen. Het onderzoek richt zich op de hele keten van ontdekking, zuivering, analyse en productie van biomoleculen en verbindt de disciplines celbiologie, microbiologie, moleculaire biologie, (bio)chemie en bio-informatica.

Met behulp van micro-organismen kunnen allerlei eiwitten, moleculen en metabolieten op een duurzame manier geproduceerd worden. In sommige gevallen zal hierbij genetische modificatie van het productie-organisme nodig zijn voor een optimaal proces. Expertise en laboratoriumfaciliteiten zijn aanwezig op de gebieden van:

• Screeningsmethoden
• Fermentatietechnologie & DSP
• Analytisch-chemisch onderzoek
• Celbiologisch onderzoek
• Bio-informatica

Het onderzoek gericht op techniek in zorg en welzijn is geconcentreerd rond de volgende 2 thema’s:

• Gebouwde omgeving in relatie tot zorg en welzijn
  Multidisciplinaire en integraal werken vraagt om het kijken over de grenzen van de eigen discipline en focus. Voor de onderzoekers van het Kenniscentrum Technologie & Samenleving zijn de:
  - Gebruiker
  - Invloed van de fysieke omgeving op zijn welbevinden
  de vertrekpunten voor deze multidisciplinaire en integrale werkwijze. De invloed van de fysieke omgeving vinden we terug in het onderzoek naar de schaal en helende omgevingsfactoren en de woon-eisen en -wensen van de gebruiker.
   
• Professionele communicatie
  Door mobiele technologie is het technisch haalbaar en betaalbaar dat alles en iedereen met elkaar verbonden is, en informatie deelt. De gevolgen zijn diepgaand, maar we staan nog aan het begin van het gebruik. Effectiever en efficiënter werken met een hoge tevredenheid van én sturing door klanten, zullen leidend zijn in de ontwikkeling van nieuwe werkprocessen.
  Om hierbij tot duurzame veranderingen te komen is ook hier een integrale aanpak vereist met aandacht voor:
  - Gebruikers
  - Organisatie
  - Technologie
  - Onderliggende bedrijfsmodellen
  Het onderzoek heeft hierbij 2 invalshoeken:
  - Effecten van sociale media; onderzoek gericht op de versterking van de positie van professionele teams met sociale media
  - Mens-computer interactie; onderzoek naar de inrichting van professionele communicatie.

Het onderzoek gericht op duurzame energie is geconcentreerd rond de volgende 2 thema’s:

• Decentrale opwekking van energie (wind/zon)
  - Windenergie
  Windenergie kent een aantal knelpunten waardoor het aantal locaties in Nederland beperkt is. De belangrijkste knelpunten zijn: lagere opbrengsten verder uit de kust met de daarbij horende langere terugverdientijden, het optreden van slagschaduw en “horizonvervuiling”. Deze knelpunten zijn in belangrijke mate te verminderen door het oogsten van wind op grote hoogte.
  - Zonne-energie
  In de afgelopen 30 jaar is de prijs van zonnecellen met ongeveer 90% gedaald. Het merendeel van de productie vindt plaats in China, sterk gesteund door subsidies van de overheid. Europese bedrijven die zonnecellen en -modules produceren kunnen met deze geheel uitontwikkelde producten niet tegen Aziatische producenten concurreren. Voor de Nederlandse en Europese markt liggen er dus vooral kansen bij een betere benutting van en slimmere toepassingen met bestaande zonnecelmodules. Onderzoek dat zich hierop richt, leidt tot nieuwe producten met extra meerwaarde.
   
• Smart grids & decentrale opslag
  Elektriciteitsnetwerken zijn essentieel voor een duurzame energievoorziening, maar de manier waarop bestaande netten nu zijn georganiseerd, staat realisatie in de weg. Bij een stijgende vraag naar elektriciteit en een stijgend aanbod van duurzame energie uit veel decentrale, variabele bronnen, stijgen de kosten van onze elektriciteitsnetten enorm. Dit is één van de belangrijkste barrières voor een duurzame energievoorziening.
  Er zijn daarom nieuwe, innovatieve opties nodig in elektriciteitssystemen waarmee kosten kunnen worden beperkt. Smart grids bijvoorbeeld. Smart grids zijn slimme elektriciteitsnetwerken die duurzaam en flexibel zijn, doordat energie kan worden teruggeleverd en omdat er omslagmogelijkheden ingebouwd zijn zodat aanpassing mogelijk is op momenten van energie-overaanbod en van -schaarste. Door een goede monitoring zijn deze netten erg betrouwbaar en omdat de energiepieken verminderen, wordt het net efficiënter en ook betaalbaar. Een aangepaste tariefstructuur laat deze voordelen toenemen.
   
• Energieneutraal bouwen
  In het Lenteakkoord van 2008 is bepaald dat in 2020 20% minder CO2-uitstoot t.o.v. 1990 (Europese Unie) en in 2020 volledig energieneutrale nieuwbouw zal plaatsvinden. Het kenniscentrum voert daarom onderzoek uit naar de mogelijkheden tot het realiseren van een energieneutrale bebouwde omgeving. Het kenniscentrom ontwikkelt bijvoorbeeld nieuwe energiebesparende concepten in de bouw (zowel nieuwbouw als renovatie). Duurzaam gebruik van bouwmaterialen in de volledige levenscyclus staat daarbij centraal, waarbij niet alleen wordt gekeken naar de herkomst van de grondstoffen, en de wijze waarop deze zijn geproduceerd, maar ook naar de manier waarop ze worden verwerkt. 
  Behalve voor techniek is er ook aandacht voor gedrag en houding van alle betrokkenen in combinatie met een duurzame bedrijfsvoering. Het onderzoek binnen dit thema is daarom sterk multidisciplinair.

Het onderzoek gericht op organisatie en communicatie is geconcentreerd rond de volgende 2 thema’s:

• Verbeteren van bedrijfsprocessen
  Om een antwoord te geven op verhevigde concurrentie, toenemende klanteisen en duurzaamheidsvragen zijn organisaties op zoek naar een integrale aanpak voor het verbeteren van hun processen. Diverse bedrijven hebben hierbij gekozen voor een ‘lean’-aanpak: een voortdurend streven naar:
  - Foutloze producten, die op aanvraag en direct geleverd kunnen worden in de specificaties van de klant
  - Zonder materiaal, arbeidsuren en andere resources (denk b.v. aan energie) te verspillen
  - In een werkomgeving die veilig is voor elke werknemer in de organisatie
  Binnen dit thema richt het onderzoek van het kenniscentrum zich op praktijkonderzoek dat MKB-bedrijven en serviceorganisaties helpt bij verder ontwikkelen en implementeren van lean-methodes in hun bedrijfsvoering. Het onderzoek richt daarbij grotendeels op het vergroten van het vermogen van deze organisaties om voortgang te boeken in hun ‘lean journey’. In het onderzoek worden methodes, aanpakken, ontwikkelstrategieën en self-do-opleidingsmodules ontwikkeld die organisaties hierbij kunnen inzetten. Voor meer fundamentele vraagstukken die voortvloeien uit het onderzoek vindt samenwerking plaats met een aantal onderzoeksgroepen van binnen- en buitenlandse universiteiten.  Het lean-onderzoek richt zich specifiek op:
  - Lean-processen binnen high-variety-/low-volume-MKB-bedrijven
  - Lean-afstemming in de keten
  - Aanpakken voor snelle en effectieve productinnovatie
  - Lean in onderwijs(organisaties)
  -  Lean in de zorg
  - Lean construction
  - Lean & duurzaamheid
  Het QRM-centrum ('Quick Response Manufacturing') is een expertisecentrum waar het kenniscentrum in deelneemt, en de Lean Circle is een virtueel netwerk dat u op de hoogte houdt van activiteiten en onderzoeksresultaten rondom lean.
   
• Ontwerpen van informatie- en communicatiesystemen
  Gebrek aan afstemming tussen techniek, mens en organisatie is vaak de oorzaak van het niet-functioneren van communicatie- en ict-systemen. Dat geldt zowel voor:
  - Hardware, software of c ombinaties daarvan
  - Consumentenproducten of  ICT-producten in arbeidsomgevingen
  Hoe een systeem gebruikt wordt, bepaalt de afstemming tussen de technologie, de gebruiker en de organisatie. Maar dit gebruik wordt vaak niet of nauwelijks betrokken in het ontwerpproces of kent een hoge complexiteit die (deels) buiten beschouwing blijft. Innovatieve toepassingen verhogen de complexiteit doordat soms vooraf onduidelijk is welke impact deze zullen hebben op werkprocessen en communicatie. Dit vereist flexibiliteit in ontwerp en beheer van systemen.
  Flexibiliteit van de ICT-infrastructuur en de toepassingen is een voorwaarde om bij te kunnen dragen aan verbetering en innovatie van de beroepspraktijk. Het onderzoek binnen dit thema ontwikkelt kennis over ‘ontwerpen van communicatie- en ICT-systemen in complexe professionele contexten’ door toepassingsgericht onderzoek in relatie tot de betrokken beroepspraktijk, docenten en studenten.