Resultaten (januari 2022)

De afgelopen 2,5 jaar is het project Eten met Lange Tanden uitgevoerd. Hieronder vindt u een overzicht van het project en de resultaten tot nu toe.

De centrale vragen in het project waren:

Welke vragen zouden mondhygiënisten moeten stellen aan patiënten om risico’s en/of problemen op het terrein van voedingsinname in kaart te brengen?
Welke vragen zouden diëtisten moeten stellen aan patiënten om risico’s en/of problemen met mondgezondheid te signaleren?

In dit deelonderzoek hebben we door middel van databank-onderzoek en systematische literatuuronderzoek een aantal risicofactoren vastgesteld die een relatie hebben met voedingsproblemen en mondgezondheid bij thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder.
Er is een artikel van het database-onderzoek over risicofactoren ingediend bij een wetenschappelijke tijdschrift. We wachten op commentaar van de beoordelaars. Hopelijk is er binnenkort goed nieuws.

Een systematisch literatuuronderzoek is gepubliceerd. Het doel van deze systematische review was het onderzoeken van verband tussen ondervoeding en mondgezondheid bij ouderen (≥ 60 jaar). Er werden associaties gevonden tussen (risico op) ondervoeding en mondgezondheid bij ouderen, onderverdeeld in harde en weke delen van de mond, en subjectieve mondgezondheid.
- Systematisch literatuuronderzoek
In werkpakket 2 en 3 stond het ontwikkelen van de vragenlijst centraal. Deze vragenlijst hebben we ontwikkeld met o.a. de resultaten uit deelonderzoek 1.

Een aantal diëtisten en mondhygiënisten hebben hiervoor meegedaan aan een pilot en een landelijk onderzoek waarin de vragenlijst is getest. Het aantal patiënten dat heeft meegedaan aan de landelijke fase was niet groot genoeg om de signaleringsvragen definitief vast te stellen. Maar er zijn wel een aantal conceptvragen opgesteld. Deze conceptvragen zullen in een vervolgonderzoek vastgesteld moeten worden. Maar uit de analyse van de data kwam wel een verschillen in de ‘eigenschappen’ van de patiënten die de diëtist of mondhygiënist bezochten.

Patiënten bij de diëtist waren kwetsbaarder, hadden vaker een kunstgebit en meer thuiszorg- en mantelzorg nodig, hadden meer risico op ondervoeding door voedingspatroon en ervaarden meer praktische problemen in bijv. boodschappen doen of koken.

Patiënten bij mondhygiënist hadden vaker een (volledige) eigen dentitie en minder chronische ziekten, waren fitter, meer ondernemend, gebruikten minder medicatie en waren minder zorgafhankelijk.
In dit deelonderzoek hebben er gestructureerde interviews en groepsgesprekken plaatsgevonden, waaronder gesprekken tussen diëtisten en mondhygiënisten. Aantal interessante resultaten van deze gesprekken waren, dat er 1. nauwelijks tot geen samenwerking is, 2. diëtist en mondhygiënisten elkaar niet tegenkomen in hun professionele netwerk, 3. er weinig kennis is over elkaars vakgebied en expertise, 4. adviezen over voeding en mondzorg niet worden afgestemd of soms zelfs tegenstrijdig zijn.

Deze uitkomsten zijn beschreven in een artikel en ingediend bij een wetenschappelijke tijdschrift ter publicatie.

Er hebben ook interviews plaatsgevonden met andere zorgprofessionals en met ouderen. Hieruit bleek dat er nog weinig aandacht is voor de mondzorg in relatie tot voeding bij andere zorgprofessionals, zoals wijkverpleegkundigen of huisartsen. Ook de ouderen geven aan minder belang te hechten aan hun mondzorg. Deze resultaten moeten nog verwerkt worden in een artikel
- Artikel Success factors and barriers in interprofessional collaboration between dental hygienists and dietitians in community-dwelling older people: Focus group interviews

Er is een folder gemaakt met een infographic. Hierin zijn alle opbrengsten en aandachtspunten makkelijk terug te vinden.

Inge Cantatore (diëtist in Amsterdam) en Elke Naumann (associate HAN-lector Voeding, Diëtetiek en Leefstijl) hebben tijdens de Diëtistendagen de voorlopige resultaten van het project Eten met Lange Tanden gedeeld. Liesbeth Haverkort (HU-ondezoek bij het Lectoraat Innovaties in de Preventieve Zorg) en Vanessa Hollaar (HAN-onderzoeker bij het Lectoraat Voeding, Diëtetiek en Leefstijl ) hebben dit gedaan op het najaarscongres van de Nederlandse Vereniging van Mondhygiënisten. Zij hebben tevens de relatie tussen (onder)voeding en mondgezondheid gepresenteerd.

Elke Naumann en Katarina Jerković-Ćosić (HU-lector bij het lectoraat in de Preventieve Zorg) gaven een presentatie tijdens een Webinar Mondgezondheid, Ondervoeding en Microbiota.

Vervolgonderzoek

In een vervolgproject gaan we kijken hoe diëtisten en mondhygiënisten samenwerking onderling én in de eigen regio/wijk vorm kunnen geven, zodat aandacht voor voeding en mondzorg geborgd is en zo bijdraagt aan kwaliteit van leven en gezondheid in de wijk/regio. Bovendien zijn ook andere professionals nodig om tijdig (dreigende) problemen ten aanzien van voeding en/of mondgezondheid te signaleren. Denk aan huisarts(praktijken), wijkverpleegkundigen en medewerkers uit het sociaal domein. Hoe deze samenwerking georganiseerd kan worden op het thema voeding en mondgezondheid en wie welke rol daarin heeft, willen we graag verder verkennen.

Het doel van een vervolgproject is om te komen tot betere interprofessionele samenwerking rond voeding en mondgezondheid door het realiseren van een (wijk)netwerk zodat betere signalering van problemen en afstemming van zorg rond voeding en mondgezondheid.