Capability College

Iedereen die afwijkt van de norm krijgt met uitsluitingsmechanismen te maken. De samenleving stigmatiseert de afwijking en maakt daarmee het individu verantwoordelijk. Deze normaliserende macht beperkt de mogelijkheid om een waardevol leven te leiden. Mensen met autisme worden dagelijks geconfronteerd met stigma en de gevolgen van uitsluiting. Dit staat inclusie in de weg. Met deze training leren jongeren met autisme samen met jongeren zonder autisme. Samen doen zij zelfonderzoek naar betekenisgeving in hun leven. Hiermee  werken we aan vergroten van mogelijkheden voor het individu, maar streven ook naar een rechtvaardige verdeling van mogelijkheden voor iedereen. Hiertoe baseert de cursus zich op de Capability Approach en het Waardigheidsparadigma.

Deze cursus is ontstaan naar voorbeeld van ENIK, herstelcollege in Utrecht. Dit college is een centrum voor ontwikkeling en scholing waar mensen met een kwetsbaarheid allerlei trainingen kunnen volgen gegeven door ervaringswerkers vanuit het idee dat mensen beter herstellen in een omgeving met anderen met gelijksoortige ervaringen. Een andere inspiratiebron is het artikel: ‘van burger-cliënt naar een perspectief van waardigheid’[1]. Wat betekenisvol is, kan voor iedereen anders zijn. Het gaat erom dat je bepaalt wat voor jou van waarde is; niet wanneer je van waarde bent voor de samenleving. Als de samenleving bepaalt wat betekenisvol is, dan zal dit snel gericht zijn op burgerschap die een (economische) bijdrage levert aan de samenleving. Dan creëert dat uitsluiting voor mensen die niet mee kunnen.

Juist als iemand volwassen wordt, is het dus belangrijk om aandacht te besteden aan wat van waarde is. Dit geldt voor jongeren met en zonder autisme.

Het Capability College wil de inclusie vergroten en beeldvorming verbeteren door de ontmoeting tussen mensen met en zonder autisme centraal te stellen.

De cursus ‘Leef je eigen leven’ wil studenten Social Work en Pedagogiek (toekomstige hulpverleners) in gesprek brengen met leeftijdgenoten met autisme over een betekenisvol leven, op basis van gelijkwaardigheid.

Het afgelopen studiejaar zijn er drie keer cursussen georganiseerd. Huidig studiejaar (2022-2023) geven we de cursus vier keer, iedere periode één keer. Deze cursus vindt telkens plaats op donderdagochtend om half 11.

Na elke cursus, behalve de cursus die was afgebroken, hebben we één bijeenkomst besteed aan evaluatie. Hierbij hebben we de deelnemers een enquête laten invullen én we hebben ze een brief laten schrijven gericht aan elkaar over de cursus. De resultaten waren vanuit de enquête positief.

“Vooraf aan de training had ik nog niet zo veel gedachtes ik liet het gewoon op me af komen. De training heeft me veel gebracht en het is zeker een aanrader voor andere mensen die het interessant vinden om meer bewust om te gaan met je leven. “

Deelnemers gaven aan dat ze vooral de uitwisseling, en het horen van elkaars verhalen, waardeerden. De brieven naar elkaar gaven ons de indruk dat alle deelnemers met gelijke inzet de cursus hebben gevolgd en dat iedereen elkaar daarin op waarde schatte. Het huidige studiejaar willen we deze resultaten verder onderzoeken. Antje Orgassa zal de bijeenkomsten observeren om zo te onderzoeken wanneer communicatie tussen mensen met en zonder autisme betekenisvol is. Dit onderzoek zal in co-creatie met de trainers uitgevoerd worden.

Tijdens de cursus gaan de deelnemers met en zonder autisme onderzoeken wat hun eigen beeld is en verwachtingen zijn van hun netwerk. Hun eigen rol daarin en wat ze kunnen doen om hun netwerk naast functioneler ook vitaler te maken. 

Er wordt gewerkt vanuit gelijkwaardigheid: iedereen is immers kwetsbaar. Zowel de jongeren met als zonder autisme. Ze leren met en van elkaar: wat bedoelen we met een betekenisvol leven en een vitaal netwerk, en hoe ziet dat er voor mij persoonlijk uit? 

De cursus bestaat uit 7 bijeenkomsten. Bij elk van de bijeenkomsten wordt het onderwerp van de dag geïntroduceerd. Dit gebeurt met een persoonlijke casus van Moniek van der Meij, vanuit haar ervaringen als persoon met autisme. Na een uitwisseling hierover geeft Judith Hovius, docent Pedagogiek en Social Work, een korte lezing waarin theorie en inzicht over het onderwerp centraal staat. Daarbij komen thema’s als de Capability Approach, het waardigheidsparadigma, zelfregie, en sociale camouflage aan de orde. Vervolgens wordt met een werkvorm de vertaling naar het eigen leven gemaakt. Dit levert een zelfonderzoek op dat verzameld wordt in een persoonlijk portfolio. Voor alle deelnemers is dit persoonlijk document de belangrijkste opbrengst van de cursus. Het kan hen helpen stappen in hun leven te gaan zetten, al dan niet met ondersteuning van een (levensloop)coach. De onderlinge uitwisseling levert daarnaast meer wederzijds begrip op voor zowel het perspectief van de jongere met autisme als van de jongere die later hulpverlener wil worden.

Het Capability College maakt deel uit van het project ‘Beeldvorming en inclusie’ van de Academische Werkplaats Autisme, waarin ook de Autisme Experience verder ontwikkeld wordt. Het project wordt tot 2023 ondersteund met een subsidie van ZonMw.