Regelspraak
De taal waarin de Belastingdienst regels uitdrukt heet Regelspraak. Een beperkte taal, speciaal bedoeld om belastingregels mee te (be)schrijven. Regelspraak moet precies kloppen, juridisch en technisch. Hoe evalueer en test je Regelspraak en de uitbreiding ervan? Dat is waar dit project om draait.
Aanleiding van het project
RegelSpraak is in steeds meer projecten de taal voor het specificeren van belastingregels. Uitbreiding van het aantal woorden en de grammatica is daarbij nodig. En die woorden en grammatica moeten precies kloppen, juridsch én technisch. Wij helpen met een systematische manier van evalueren en testen.
Doel
Doel van dit project is het opleveren van een goed onderbouwd kwaliteitskader voor RegelSpraak. Ter ondersteuning van uitbreidingen van RegelSpraak én algemene (her)evaluatie van de regeltaal. Dit moet in een volgende fase leiden tot het opstellen van een concrete en goed uitvoerbare procedure voor evaluatie van RegelSpraak.
Achtergrond
De Belastingdienst is de uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van Financiën. Zij moeten de wet- en regelgeving vertalen naar toepassingen (apps, internetsites) voor burgers, ondernemers, en medewerkers van de Belastingdienst. Bij de ICT-afdeling hebben ze daar de afgelopen jaren een systeem voor ontwikkeld dat de beschrijvingen van wet- en regelgeving in normale (juridische) taal automatisch om kan zetten naar een computerprogramma dat voor iedereen de verschuldigde inkomstenbelasting uitrekent. Dat maakt het mogelijk om fouten te voorkomen en om heel snel veranderingen in de wet te kunnen doorvoeren in het systeem.
De zo opgestelde regels kunnen echter wel gewoon als Nederlands gelezen en begrepen worden. Het is dus geen programmeertaal zoals Java of Python, maar een bijna-natuurlijke vorm van ‘gewoon Nederlands’. Zo kunnen ook niet-technische mensen, bijvoorbeeld juristen of belastinginspecteurs, de regels gewoon lezen en op inhoud beoordelen.
RegelSpraak wordt steeds meer gebruikt en uitbreiding is daarom nodig. De woorden en grammatica moeten precies kloppen, juridisch én technisch (geschikt voor het ‘vertaalsysteem’. De Belastingdienst vroeg ons lectoraat om de manier van evalueren te ontwikkelen. Daarbij begonnen we met een kwaliteitskader: een verzameling van spelregels en manieren om de taalelementen van RegelSpraak goed te evalueren.
Kijk voor meer informatie ook op: wendbarewetsuitvoering.pleio.nl
Team RegelSpraak
Mischa Corsius
senior onderzoeker
Stijn Hoppenbrouwers
Lector
Ilona Wilmont
(docent)onderzoeker
Bas Hofmans
onderzoeker
Artikelen
Over het kwaliteitskader voor regelspraak zijn artikelen geschreven voor de “Seventh International Workshop on Controlled Natural Language (CNL 2021)” in Amsterdam.
- A quality evaluation framework for a CNL for agile law execution
- RegelSpraak: a CNL for Executable Tax Rules Specification
Ook verscheen 'Verkenning van een methode om RegelSpraak formeel te specificeren' van Bas Hofmans, MSc. Dit document bevat de resultaten van een verkennend onderzoek naar het maken van een specificatie van RegelSpraak.
Met de digitale nieuwsbrief IT en Mediadesign blijf je op de hoogte van nieuws en de laatste ontwikkelingen op het gebied van onderzoek en onderwijs in de academie.