Leergemeenschap Onbegrepen Gedrag

Ondanks pogingen de laatste jaren om zorg en begeleiding te verbeteren, zoals beter samenwerken, eenvoudiger financieren, meer geld of vaker trainen, blijft het tobben. Wat als we een nieuwe vorm ontwerpen om samen vakkennis- en kunde te ontwikkelen vanuit de leefwereld van mensen?

Het lectoraat Onbegrepen gedrag Zorg en Samenleving heeft een leergemeenschap op poten gezet met betrokken deelnemers. Dit zijn mensen die werken met en/of actief zijn rond bijzondere burgers en het een uitdaging vinden om in de voorste linies mee te werken aan een innovatie. Het doel is om een cruciaal verschil te kunnen maken op verschillende niveaus: burger, interactie, omgeving en samenleving.

Er is veel over te doen: de burger en de overheid die steeds verder van elkaar verwijderd raken. De kwetsbare burger die zoekt naar ondersteuning voelt zich vaak niet gehoord en gezien. De professional vindt zichzelf of anderen vaak tekortschieten. Vrijwilligers, naastbetrokkenen en ervaringsdeskundigen lopen soms de gaten dicht die vallen tussen burgers en professionals.

Er gaat iets mis, al weten veel mensen niet goed wat. Er worden veel goed klinkende ‘oplossingen’ aangedragen: meer geld, meer professionals, vaker op cursus, beter samenwerken, eenvoudiger financieren e.d. – dus ‘verbeteringen van het systeem’. Maar wordt daarmee de kloof tussen de leefwereld en de systeemwereld echt kleiner?

In de praktijk is dit niet zo makkelijk. We willen graag ‘het juiste’ doen. Maar wat is ‘het juiste’? En is ‘het juiste’ steeds hetzelfde of vaak iets anders? Komt ‘het juiste’ van professionals of van burgers? Of van hen samen? Ons lectoraat, Onbegrepen gedrag, Zorg en Samenleving, houdt zich bezig met zulke vraagstukken. We doen onderzoek, ontwikkelen visie en zoeken naar methodische manieren om ‘het juiste’ te doen op verschillende niveaus.

We willen en kunnen dit niet alleen doen. Daarom zijn we op zoek naar mensen met bezieling die zich in een leergemeenschap samen willen ontwikkelen in het omgaan met ‘ingewikkelde’ situaties. Kennis is daarbij belangrijk. Maar daarmee bedoelen we niet alleen kennis van een expert of uit een onderzoek. Ervaringskennis is zeker zo belangrijk: ervaring in het omgaan met ingewikkelde situaties, niet alleen als professional, ook als burger. Vaardigheden zijn tenminste zo belangrijk. Hoe kunnen wij vaardigheden ontwikkelen waardoor we de juiste dingen goed kunnen doen?

• Ervaringswerkers
• Naastbetrokkenen
• Zorgprofessionals
• Wijkagenten
• Wijkconsulenten/buurtbeheerders
• Woonbegeleiders 

Ons doel is om nieuwe kennis en vaardigheden te ontwikkelen. Dat willen we samen doen door elkaar te ontmoeten, te inspireren en uit te dagen, waarbij we ervan uitgaan dat iedereen vanuit een actieve en reflectieve houding deelneemt. We leren met elkaar door praktijkervaringen uit te wisselen en daarop methodisch te reflecteren. Dat reflecteren doen we op de verschillende niveaus:

• Ervaringskennis en -kunde, achtergrond, referentiekader en belangen;
• De invloed van de context;
• Ingewikkeldheid en onbegrip vanuit sociaal-maatschappelijk en filosofisch perspectief.

We verwachten en vertrouwen erop dat er een groepsdynamiek ontstaat die ons voorbij bestaande kaders brengt en een nieuw perspectief op de 'onbegrepen gedrag' oplevert. Vooral de (terug)koppeling met de praktijk en de aandacht voor en het contact maken met de leefwereld is essentieel.

• Eens per twee weken op donderdag vinden bijeenkomsten plaats.
• Startdatum 22 september.
• Bijeenkomsten duren van 15:00 tot uiterlijk 20:00 uur, inclusief samen eten.
• Op een centrale locatie in het land.

Werkvormen die we onder andere gaan inzetten:

• Inbreng van praktijkervaringen.
• Meelopen in elkaars praktijk.
• Analyse van interacties op basis van video-opnames.
• Rollenspellen met elkaar en mogelijk acteurs.
• Gasten vanuit diverse perspectieven: veiligheid, wonen, ervaringswerk, burgerparticipatie, hulpverlening.

Omdat we iets nieuws ontwikkelen hebben we informatie nodig over succesfactoren en verbeterpunten.

Voorafgaand en na afloop voeren we met alle deelnemers een gesprek. Hiermee bepalen we een begin en brengen we het leerproces in kaart. We verzamelen tussentijdse evaluaties van de bijeenkomsten en leggen onze reflecties vast. Dit vraagt ook een actief-kritische bijdrage van deelnemers. Samen creëren we iets en stellen steeds bij. Uit deze informatie halen we werkzame elementen die ons helpen in het doorontwikkelen van kennis en kunde.

We willen leren onder welke voorwaarden vakinhoudelijke groei met elkaar gecreëerd kan worden, waarbij het gaat om ingewikkelde situaties. Het leertraject geeft ons informatie over hoe deze vorm van “samen leren” in te passen is in onderwijs en praktijk. Het biedt deelnemers de kans om zich vakmatig verder te vormen en die inzichten over te dragen.

• Leerervaringen van deelnemers zijn in kaart gebracht op persoons-, team- en organisatieniveau. 
• Praktische en didactische interventies die invloed hebben op de leerervaringen zijn inzichtelijk gemaakt.  
• Kennisuitwisseling en persoonlijke vorming zijn samengekomen.  
• Alle betrokkenen zijn geïnspireerd om vraagstukken in de praktijk vanuit de leefwereld kritisch te benaderen.