Samen aan het werk in de wijk

Vanuit de Participatiewet zijn gemeenten verantwoordelijk voor alle mensen die kunnen werken maar daarbij wel ondersteuning nodig hebben. Van gemeenten wordt verwacht dat zij deze groeiende doelgroep ondersteuning biedt, zodat zij aan de slag gaan. Een grote en diverse groep mensen blijkt echter niet mee te kunnen doen op de Nederlandse arbeidsmarkt. Beleid en uitvoering vanuit de huidige Participatiewet lijken onvoldoende mogelijkheden te creëren om uitkeringsgerechtigden op passende en duurzame wijze naar werk te begeleiden. Werkomgevingen blijken nog te weinig inclusief voor mensen die niet aan het beeld van de ‘norm-medewerker’ voldoen. Om het potentieel van meer mensen tot hun recht te laten komen, is een andere aanpak nodig.

Steeds meer gemeenten zien als belangrijke aangrijpingspunten voor het vergroten van kansen voor arbeidsparticipatie van hun inwoners: (1) een integrale benadering van ondersteuning van inwoners en (2) wijkgericht werken. Integraal en wijkgericht werken brengt zowel nieuwe samenwerkingspartners (waaronder lokale sociaal ondernemers) als nieuwe (publiek-private) samenwerkingsvragen met zich mee. Deze context vormt de aanleiding voor het project Samen aan het werk in de wijk.

In het project Samen aan het werk in de wijk richten we ons op vragen als:

• Hoe kunnen we wijkbewoners beter bereiken en ondersteunen richting (arbeids)participatie door belemmeringen weg te nemen en kansen te creëren?
• Wat vraagt dat van de afzonderlijke partners en hoe kunnen zij daarin elkaar versterken en samen optrekken?
• Wat kunnen partners in de wijk realiseren en wat moet op stadsniveau?
• Hoe kunnen we samenwerken om mensen sneller aan de slag krijgen?
• Hoe komen we gezamenlijk tot een breed gedragen en effectieve werkwijze?

De centrale innovatievraag van het project is:

Hoe kunnen publieke professionals, ondernemers en andere belanghebbenden vanuit de wijk samen leren en samen werken aan het vergroten van kansen voor wijkbewoners op duurzaam betaald werk?

Met dit onderzoeksproject proberen we het volgende te bereiken:

• Het opstellen van een programma van eisen voor een lerende samenwerking tussen sociaal ondernemers; wijkbewoners; consulenten Werk & Inkomen; sociale wijkteam en wijkmanager, die tot doel heeft de arbeidsparticipatie in en vanuit de wijk te versterken. 
• Via de participatie in dit project een wijkleernetwerk creëren dat samenwerkt aan praktijkverbetering; onderwijsvernieuwing en onderzoek wat betreft het versterken van inclusieve en duurzame (arbeids)participatie vanuit de wijk. 
• Dit leernetwerk kan basis vormen voor een Living Lab waarin wijkondernemingen; wijkbewoners, gemeente en hogeschool structureel samenwerken. 
• Op middellange termijn bijdragen aan betere ondersteuning van wijkbewoners in het verkrijgen en behouden van waardevol en passend werk.  

Op basis van analyse van gesprekken met wijkprofessionals, wijkmanagers, sociale wijkondernemers en inwoners hebben we zicht gekregen op  (1) behoeften en belangen in de wijk als het gaat om samenwerken om kansen op arbeidsparticipatie te vergroten, (2) verschillen en overeenkomsten in behoeften en belangen en (3) aanknopingspunten om het samen werken aan dit vraagstuk te versterken. Deze inzichten zijn gepubliceerd in een vakblad. Samen met jongvolwassenen, (wijk)professionals en (wijk)ondernemers hebben we verkend hoe de kansen op waardevol werk voor jongvolwassenen uit de Geitenkamp vergroot kunnen worden. De werksessies nodigden uit tot nieuwe samenwerkingen en maakten duidelijk hoe belangrijk het is om hierin samen te werken met jongvolwassenen om wie het gaat.

Het vergroten van kansen op waardevol werk is een langdurig proces, en vraagt commitment van instanties, professionals, managers, ondernemers en jongvolwassenen. Belangrijk hierin is: (1) Erkenning dat in een wijk verschillende personen en organisaties betrokken zijn met belangen, behoeften en dromen. Dat wat voor belanghebbenden van (gedeelde) waarde is vormt de basis van samenwerken; (2) Evenwaardig samenwerken; (3) Door met elkaar praktisch aan de slag te gaan leer je al doende elkaar en mogelijkheden en behoeften in de wijk kennen. Dit vraagt reflectie op wat gebeurt en op wat er nodig is; (4) Eigenaarschap en (strategisch) actorschap vanuit de wijk in verbinding met stedelijke programmering. 
Betrokken wijkprofessionals en wijkondernemers hebben uitgesproken dat ‘Samen aan het werk in de wijk’ voortgezet wordt in een lerend (wijk)netwerk, waarvan praktische projecten, uitwisseling en het gezamenlijk belang de kern vormen. 

De uitgebreide resultaten zijn te vinden in: Rambags, P. & van Hal, L. (2023). Samen aan het werk in de wijk: Idealen in de praktijk. Sociaal Bestek (4): 14-18: Voorpagina (sociaalbestekpremium.nl).

We hebben ook een visuele weergave van de resultaten gemaakt. Bekijk hem hier! 

De projectorganisatie wordt gevormd door een afvaardiging van de volgende partijen: Lectoraat Arbeid & Gezondheid (HAN); docenten en studenten Bedrijfskunde en Toegepaste Psychologie (HAN); gemeente Arnhem (wijkmanager; onderzoeksafdeling), Wijkteams Arnhem, sociaal ondernemer RecaP en wijkbewoners. De projectleiding ligt bij associate lector Lineke van Hal.

Associate-lector Lineke van Hal: lineke.vanhal@han.nl, 06 29 35 65 12