Dukenburg beweegt met zorg over de drempel

De 'drempel' om te bewegen is hoger voor mensen die leven van een laag inkomen en wonen in een omgeving die dit niet ondersteunt. In het Nijmeegse stadsdeel Dukenburg zijn er ondanks de inspanningen van buurtsportcoaches, huisartsen of wijkverpleging nog veel mensen die te weinig bewegen. Dat heeft nadelige effecten op hun gezondheid.

De subsidie van het ZonMw en Sportinnovator programma Living Lab 'Sport en lage SES' heeft als doelstelling om de deelname aan sporten en bewegen van mensen met een lage sociaaleconomische status (SES) door innovatie te vergroten. Het Living Lab project 'Dukenburg beweegt met zorg over de drempel' richt zich op op kwetsbare ouderen die een risico hebben op vallen en baat hebben bij beweegprogramma’s.

De samenwerking tussen zorg, sport- en beweegaanbieders voor kwetsbare ouderen in een lage SES situatie in Dukenburg is nu niet optimaal. Huisartsen en wijkverpleegkundigen verwijzen slechts incidenteel door naar buurtsportcoaches.

In het nieuwe Living Lab gaan relevante zorg en- sportaanbieders en kwetsbare ouderen in een lage SES situatie gericht samenwerken aan verbetering. Zij stemmen bewust meer en beter met elkaar af: op basis van welke kenmerken worden mensen doorverwezen naar een bestaand beweegaanbod en of beweegadviesgesprek?

Daarnaast krijgen wijkverpleegkundigen en andere zorgprofessionals de kennis en vaardigheden van buurtsportcoaches aangereikt om bewegen ook op een praktische manier toe te passen in hun dagelijks zorgverlening.

Ouderen die voldoende bewegen hebben een verminderde kans op kwetsbaarheid op het fysieke, cognitieve, psychische en sociale vlak. Via het Living Lab vergroot het aantal kwetsbare ouderen in Dukenburg dat gebruik maakt van het aanbod van de buurtsportcoach. Idealiter komt de oudere wijkbewoner daardoor meer in beweging met en door een vertrouwd gezicht. Ook ontstaan voor deze kwetsbare groep meer mogelijkheden voor ontmoetingen. 

Het streven is gericht op een gedragsverandering van:

• Kwetsbare ouderen - zij gaan meer bewegen na advies van wijkverpleging
• Wijkverpleegkundigen - zij laten bewegen bewuster terugkomen in hun dagelijkse zorg- en begeleiding bij hun cliënten
• Huisartsen - zij zijn zich meer bewust van de noodzaak van (mogelijkheden van) beweging en betere samenwerking met wijkverpleging en buurtsportcoach

Het plan van aanpak is gebaseerd op de volgende 4 algemene fasen van 'design thinking' van een 'living lab':

1. Identificeren van behoeften, vraagarticulatie - 'empathize' en 'define'
2. Genereren van ideeën - 'ideate'
3. Ontwikkelen van concepten - 'prototype'
4. Creëren en valideren - 'test'

De doelgroep van kwetsbare ouderen uit Dukenburg is vanuit de wijkverpleging in het project betrokken. Wat is vanuit de wijkverpleging de ervaring bij de doorverwijzing naar of het zelf geven van beweegadviezen? Vanuit deze vraagstellig worden verwachte kansen en belemmeringen in de gedachte van het Living Lab gekenmerkt.

De wensen en behoeften die ouderen als beoogde doelgroep meegeven aan de wijkverpleging en huisartsen zijn al verzameld. Hieruit is opgehaald dat sport- en bewegen een goed middel kan zijn om te voorzien in de wens om onder andere sociale contacten te hebben en plezier te ervaren, angst om te vallen te verkleinen en algemeen 'beter in je vel te zitten'.

Elk van de 8 wijkverpleegkundige uit 4 wijken uit Dukenburg vraagt 1 oudere patiënt om deel te nemen aan dialoogsessies die dienen als input voor de projectgroep en designsessies. En van deze groep gaat de vraag uit naar 2 ouderen om deel te nemen aan de projectgroep en designsessies.

Daarnaast heeft Fy-Fit fysiotherapie al diverse beweeggroepen opgestart met ook speciaal een groep voor ouderen. Hieraan doen mogelijk ook ouderen met een lage SES-achtergrond mee. Ook zij worden betrokken bij de dialoogsessies.

Tijdens de uitvoering van het project komt de projectgroep in totaal 9 keer bij elkaar. Het gaat om 4 designsessies en 5 sessies voor de (bij)sturing van processen, ambities en doelen van het Living Lab.

In de designsessies worden gezamenlijk wensen en ambities beschreven en (tussen-)doelen opgesteld. In deze fase van het project wordt duidelijk welke andere maatschappelijke organisatie actief invloed uitoefenen op zowel de leefstijl als leefomgeving van ouderen. Welke worden ook concreet betrokken in het proces en de inrichting van het Living Lab? 

De leden van de projectgroep zijn nauw betrokken bij wijkbewoners en specifiek bij mensen met een lage SES en bestaat uit: 

• Ineke Wijnen - Lectoraat Wijkverpleging, HAN
• Pim de Ruyter - Buurtsportcoach
• Ina Baggerman, ZZG zorggroep en collega’s - Wijkverpleegkundigen Zorg in mijn Wijk 
• 2 oudere patiënten van de wijkverpleegkundige
• Marjon Coster - POH, praktijk Meijhuis
• Iris Venderbosch en Liesbeth van Besouw - Huisartsen
• Simon van Genderen - voorzitter projectgroep, Fair Health, HAN

De volgende leden van de stuurgroep begeleiden de borging lange termijn en doorontwikkeling naar andere wijken en stadsdelen:

• Minke Nieuwboer - Lector Wijkverpleging, HAN
• Koen Dortmans - contactpersoon vanuit project 2SHIFT, contactpersoon westelijke kanaalzone Nijmegen, HAN
• Simon van Genderen - vanuit projectgroep en Fair Health, HAN
• Beleidsmedewerker - gemeente Nijmegen
• Pauline Arts - gebiedsondersteuner, ZZG zorggroep Dukenburg

Stuur voor vragen of meer informatie over dit project een mailbericht naar het secretariaat van het Lectoraat Wijkverpleging:

• Sandra.Wolf@han.nl