HC Praatcafé

In de infrasector hebben werknemers te maken met fysiek en in toenemende mate mentaal zwaar werk. De infrasector bestaat uit verschillende deelsectoren:

• Weginfra (wegenbouw)
• Railinfra (spoorwegbouw)
• Groen infra (aanleg en onderhoud van buitengebied en binnenstedelijk groen)
• Water infra (waterbouw)

Deze sectoren kenmerken zich door veel buitenwerkzaamheden, fysiek zwaar werk, veel nacht- en weekend werk en veel praktisch geschoolde medewerkers. Grote arbeidsmarkttekorten zorgen voor regelmatig overwerk, lange werkdagen en hoge werkdruk. Daarnaast hebben inframedewerkers in toenemende mate te maken met stress door verstorende, onveilige werkomstandigheden. Deze combinatie leidt tot een relatief hoge en ook toenemende uitval en ziekteverzuim. Ondanks de bekendheid met het probleem in de sector en pogingen tot beleid, is er vooralsnog geen verbetering zichtbaar.

De doelstelling van dit project is tweeledig:

• We ontwikkelen wetenschappelijk onderbouwde kennis over de effectieve inzet van HC (Human Capital) Praatcafés als – gevalideerd – instrument voor bewustwording en stimulans tot actie bij zowel bedrijven als werknemers in de infrasector, om tot verbetering van werkvermogen en duurzame inzetbaarheid van medewerkers te komen.
• We passen deze kennis tegelijkertijd in een parallel proces toe via pilots met Praatcafés in de praktijk. Met een effectieve en aantoonbare methode kan het instrument van Praatcafés doorlopend worden geborgd en opgeschaald naar de andere infrasectoren.

Verder heeft het onderzoek tot doel om uit te zoeken hoe de resultaten van de Praatcafés het best gemeten kunnen worden, zodanig dat er een uniforme, gestandaardiseerde rapportage format ontwikkeld kan worden waarmee over een langere periode op de verzamelde data ook horizontale analyses mogelijk worden tussen bedrijven en sectoren, alsmede op veranderingen in de tijd.

De centrale onderzoeksvraag luidt:

Kan het instrument HC Praatcafé worden doorontwikkeld naar een robuust en valide instrument dat bewustwording en stimulans tot actie vergroot bij zowel werkgevers als medewerkers in de infrasector om tot daadwerkelijke verbetering van het werkvermogen – en via die weg ook de duurzame inzetbaarheid - van medewerkers te komen?

Een HC Praatcafé is een laagdrempelige manier om de medewerkers van de werkvloer, de HR-afdeling en management/directie van bedrijven met elkaar in gesprek te brengen over werkbeleving en werkvermogen. HC (human capital) wil zeggen dat het instrument gericht is op waardecreatie vanuit het beschikbare menselijk kapitaal, de medewerkers. Kennis en praktijkervaring van medewerkers wordt binnen het bedrijf op een gestructureerde en methodisch verantwoorde wijze opgehaald door middel van focusgroepen. De gesprekken leveren informatie op waaruit oplossingsrichtingen en verbeterpunten voor werkvermogen en duurzame inzetbaarheid, alsook ontwikkelmogelijkheden voor organisatie en werknemers gehaald kunnen worden. Op deze wijze kan in co-creatie een betere inhoud en grip op werkvermogen en duurzame inzetbaarheidsbeleid gerealiseerd worden. 

We monitoren en evalueren in dit project 5 use cases waarin we met het instrument HC Praatcafé experimenteren. In deze 5 use cases onderzoeken we of het HC Praatcafé bijdraagt aan bewustwording en activiteit op het versterken van het werkvermogen en de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. We onderzoeken de effecten van het instrument, maar ook hoe, waarom en bij wie het instrument wel en niet effectief is en waarom. We maken gebruik van kwantitatieve (vragenlijstonderzoek) en kwalitatieve (observaties, interviews) onderzoeksmethoden en werken volgens de praktijk- en ontwerpgerichte principes van de Realist Evaluation.
De activiteiten en interventies richten zich op het uitvoeren van een reeks experimenten via in elkaar opvolgende rondes met het instrument HC Praatcafé. Na elke ronde evalueren we vanuit de onderzoekslijn en stellen we waar nodig de methodologische aanpak bij. Dit doen we tot er een gevalideerd instrument is ontwikkeld.  

We ontwikkelen een wetenschappelijk bewezen methode die in de praktijk effectief wordt toegepast en gedurende en na afloop van het project steeds meer en breder kan worden ingezet. Deze methode levert een significante bijdrage aan het werkvermogen en duurzame inzetbaarheid van werknemers en reduceert daarmee het risico op uitval en vervroegd uittreden. De methode bevordert tevens de ‘eigen regie’ van werknemers én werkgevers.