Psychische klachten zijn voor diegene zelf maar ook voor de ander moeilijk herkenbaar. Dat je medewerker kan blijven werken begint met het herkennen van signalen van een eventuele disbalans of ander gedrag op de werkvloer. Jij als leidinggevende bent samen met je medewerker verantwoordelijk voor het signaleren en bespreken hiervan. Eén signaal is nog geen signaal. De optelsom van meerdere signalen, dat is een signaal dat er actie ondernomen moet worden.

In het kort

• Eén op de vijf werkenden krijgt in zijn leven te maken met veelvoorkomende psychisch problemen, zoals depressie, angst of overspannenheid.
• Signaleer op tijd verandering in gedrag van je medewerker.
  • Fysieke signalen (rugklachten, hoofdpijn, vermoeidheid)
  • Psychisch (prikkelbaar, emotioneel, angstig, besluiteloos, medewerker komt mat over)
  • Gedrag (verminderd functioneren, lagere productiviteit, moeilijke omgang met collega’s of klanten, moeite met veranderingen, is gespannen of cynisch, of trekt zich terug
• Neem je eigen overtuigingen en opvattingen over psychische klachten onder de loep.
• Laat zien dat je er bent en zet je voelsprieten uit. Zoek de verbinding met elkaar. Heb je hier weinig ervaring mee? Lees verder hieronder, vraag advies bij Arbo professionals en deel je zorgen.

Jij als leidinggevende kent deze situatie..

Als leidinggevende vermoed je psychische klachten bij je medewerker en wil je hem helpen, maar je medewerker vertelt niks uit zichzelf, je denkt dat hij het te privé vindt om met je te bespreken. Je ziet dat gedrag verandert bij je medewerker, maar hij bemerkt dit zelf niet of komt niet naar jou toe.

Waarom is dit zo belangrijk?

Dat je medewerker kan blijven werken, begint met het herkennen van signalen van een eventuele disbalans of ander gedrag op de werkvloer. Jij als leidinggevende bent samen met je medewerker verantwoordelijk voor het signaleren en bespreken hiervan. Eén signaal is nog geen signaal. De optelsom van meerdere signalen, dat is een signaal dat er actie ondernomen moet worden.

Wat zijn signalen?

Psychisch

• De medewerker heeft concentratieproblemen, last van piekeren, slaapt slecht, is gespannen, is lusteloos, ziet het niet meer scherp, of verliest makkelijk overzicht.
• De medewerker wordt steeds cynischer over de werkdruk, de werkactiviteiten en heeft steeds meer moeite met veranderingen.
• De medewerker is vaker ontevreden en sneller geïrriteerd dan anders, geeft aan nergens meer plezier in te hebben.
• Angstklachten als schrikachtig zijn, onbestemde angstgevoelens, beven, angst-of paniekaanvallen, bang om alleen thuis te zijn.

Lichamelijk

• De medewerker voelt zich moe, komt mat over en heeft een lagere productiviteit.
• De medewerker heeft steeds meer lichamelijke klachten. Een eventueel doktersbezoek helpt niet.
• De medewerker praat over pijnklachten zonder duidelijke oorzaak.
• Komt onder invloed naar het werk of met een kater.

Functioneren

• Motivatie en werkgeluk zijn verminderd. De medewerker heeft nergens meer zin in of belangstelling voor.
• Signalen in het gedrag, bijvoorbeeld minder functioneren of lagere productiviteit, minder contact zoeken met collega’s, of anders omgaan met klanten.
• Medewerker vraagt om taak- of urenvermindering of laat privé alles vallen om het werk vol te kunnen houden.
• De medewerker komt vaker laat of meldt zich vaker ziek.

 

• Ken de signalen.
• Laat zien dat je er bent, bij je medewerker. Bij veel thuis werken: zoek extra veel contact.
• Ga na hoe medewerker zelf kijkt naar zijn situatie.
• Vertrouw op je eigen ‘onderbuikgevoel’ en check dit bij medewerker.
• Voorkom dat je gaat invullen wat er aan de hand is voor je medewerker.

Hoe pak je dit aan? Acties die je kunt overwegen: 

• Laten zien dat je er bent en je voelsprieten uitzetten. Kijk naar gezichtsuitdrukking, lichaamshouding, energieniveau, of vermijdend gedrag. Hierbij is het nodig om voldoende ruimte te hebben in je agenda om medewerkers in beeld te hebben en houden. Bij werken op afstand of thuiswerken is dit uitdagend, zoek extra contact door een belletje of wandeling.
• Neem je eigen overtuigingen en opvattingen over psychische klachten onder de loep. Die hebben we allemaal en dat is normaal. Deze zijn bepalend voor je reactie als leidinggevende.
• Afscheid nemen van beperkte overtuigingen, met de tip: Laat OMA (wat vaker) thuis: Oordelen, Meningen, Adviezen.
• Vertrouwen op je “gezonde verstand” of “onderbuikgevoel”, check dit ook bij medewerker
• Signalen van een medewerker ook meenemen bij analyse van gehele team. Soms zijn deze medewerkers de waarschuwingssystemen dat er mogelijk structureel iets mis is in de werkomgeving.
• Je zorgen in vertrouwen delen en advies vragen van bedrijfsarts of arbeidsdeskundige.
• Vergroten van je kennis over psychische klachten door informatie in te winnen bij arbo-professionals verbonden aan je team of organisatie en door verder te lezen op:   
  • www.samensterkzonderstigma.nl
  • Over psychische diversiteit, https://e-learning.psychischediversiteit.nl/
  • App Eerste hulp bij psychische klachten: https://mhfa.nl/mhfa-standaard-cursus

Rol van medewerker:

Je medewerker heeft de verantwoordelijkheid jou als leidinggevende te informeren zodra psychische klachten het werk beïnvloeden. Je medewerker hoeft niet open te zijn over oorzaken van psychische klachten of diagnoses. Hij moet wel aangeven wat de consequenties eventueel zijn voor het werk en wat hij nodig heeft om te blijven werken.

Rol van Arbodienst of HR afdeling:

Bieden van expertise en ondersteuning bij het leren signaleren aan leidinggevenden. Zij zijn beschikbaar om in vroeg stadium te sparren over signalen.

Terug naar het overzicht>>