Hoe houden we onze digitale wereld toegankelijk?

Digitale toegankelijkheid; Jeroen Wientjes, student Communication en Multimedia Design (CMD) op de HAN, weet er alles van. Hij is geboren met oculair albinisme en ziet niet scherp. “Ik heb wel het volledige oogveld, maar na een meter of vijf vallen alle details weg.” Dat kan lastig zijn, bijvoorbeeld als Jeroen naar zijn werk reist.

Op het station in Nijmegen vertelt Jeroen waar hij tegenaan loopt tijdens een reis met het openbaar vervoer. Een reis vol digitale elementen: inchecken, digitale informatieborden, omroepen, enzovoorts. Dat gaat weleens mis. “Vorige week stapte ik in lijn 2, maar toen veranderde de bestemming van de bus. Dat kon ik niet lezen, dus toen kwam ik heel ergens anders terecht.” 

Goed nieuws voor Jeroen: aan digitale toegankelijkheid worden steeds strengere eisen gesteld. Vanaf juni 2025 moeten alle producten en diensten van bedrijven digitaal toegankelijk zijn. Dat geldt voor ondernemingen die meer dan 10 medewerkers hebben en een omzet van meer dan 2 miljoen, bijvoorbeeld bedrijven op het gebied van bankieren, e-boeken, e-commerce en audiovisuele diensten.

Maar wat betekent dat precies, digitale toegankelijkheid? “Digitale technologie is toegankelijk als het waarneembaar, bedienbaar, begrijpelijk en robuust is”, zegt Eric Velleman, bijzonder lector Inclusive Digital Design & Engineering bij de HAN. “Dat zijn de 4 principes die wereldwijd zijn vastgesteld voor toegankelijkheid. Deze principes moeten altijd van toepassing zijn, ongeacht de plek waar je bent, de beperking die je hebt, de taal die je spreekt of de financiën die je hebt.” 

Niet alleen digitale producten moeten toegankelijk zijn, het gaat om de hele klantreis. “Denk bijvoorbeeld aan de brief die je krijgt vanuit een bank als je een nieuwe pincode aanvraagt", zegt Velleman. Daar moet je een speciaal velletje papier overheen leggen om te zien wat je pincode is. Hoe maak je zoiets toegankelijk voor iemand met - bijvoorbeeld - een visuele beperking? “Dat is geweldig werk voor CMD-studenten."

Vanuit het lectoraat van Velleman werken verschillende studenten mee aan digitale toegankelijkheid, vanuit allerlei disciplines. “Aan de technische kant is veel werk voor ICT-studenten, maar er is ook een juridische kant. Wat staat er nou eigenlijk in de wet? En wat betekent dat voor product X of Y?”

De HAN werkt onder andere aan het Europese programma Next Generation Internet. Dit programma helpt bedrijven om de toegankelijkheid van hun innovatieve digitale projecten op orde te krijgen. Velleman: “Wij begeleiden op dit moment 600 tot 800 projecten, vanuit heel Europa. Daar zit van alles tussen. Denk aan diensten die laten zien wat er in jouw eten zit. Dan scan je een product en dan worden alle producten tevoorschijn getoverd.”

Nieuwe technologie is niet per se een drempel voor mensen met een beperking. Sterker nog: digitale technologie kan een prachtig hulpmiddel zijn. Jeroen: “Ik vind technologie heel interessant. Mijn ogen gaan niet gered worden door medische ingrepen, maar ik zie wel mogelijkheden voor brillen met augmented reality. Misschien kan ik daarmee inzoomen en dingen verscherpen die ik nu niet kan zien.” 

Digitale middelen helpen Jeroen nu al van A naar B. Bijvoorbeeld wanneer hij met het openbaar vervoer reist. “Mijn telefoon is heel belangrijk. Daardoor kan ik andere digitale middelen, die fysiek in het openbaar vervoer aanwezig zijn, ontlopen. Ik plan heel goed waar ik naartoe ga en kijk op Google Maps hoe de bestemming eruit ziet, zodat ik weet dat ik op de goede plek ben."