Het woningtekort oplossen in een toekomstige stad

Toen de V&D uit Nijmegen wegging, stond ineens een enorm pand midden in het centrum leeg. Op de begane grond hebben inmiddels een aantal winkels hun intrek genomen, maar er ligt ook een ambitieus plan om op het dakterras 180 woningen te bouwen. Nieuwbouw bovenop de oude bouw dus. Die hooggelegen appartementen komen wel een stuk van de gevel af, vertelt Paul Goedknegt, strategisch stedenbouwkundige bij de gemeente Nijmegen. Zo behouden de terrassen op de Grote Markt het felbegeerde ondergaande zonnetje en wordt het uitzicht niet verstoord. Aan de rand van het dakterras komt een groen paviljoen met horecabestemming.

Het project is een mooi voorbeeld van meervoudige waardecreatie, vindt Frank Croes van het Centrum Meervoudige Waardecreatie van de HAN. Dit centrum helpt organisaties in de regio bij hun omslag naar toekomstbestendigheid. In het verleden lag bij waardecreatie het accent op economische waarde van een gebied of gebouw, vertelt Frank. Bij meervoudige waardecreatie draait het om de combinatie van sociale, ecologische en economische waarden. Belangrijke vragen zijn: waartoe maken we iets? Wat is het sociale nut? Hoe kan het op een duurzame manier? 

Bij de nieuwbouw op het dakterras van het V&D-pand komen al die waarden samen, zegt Croes: het krijgt zowel een woon- als recreatiefunctie, en de bouw gebeurt met duurzaam houtmateriaal. Tegelijkertijd trekken die woningen nieuwe bewoners naar de stad, wat economische waarde heeft.

Meer bewoners betekent meer drukte, wat nieuwe uitdagingen met zich meebrengt. In de binnenstad is autobezit bijvoorbeeld een heikel punt. Goedknegt over de auto: ‘Het is een ruimtevreter en hij vervuilt, maar het is ook een comfortabel vervoersmiddel.’ Ondernemers zijn daarnaast soms bang klandizie kwijt te raken als ze niet meer met de auto bereikbaar zijn. In Nijmegen is veel overleg geweest tussen alle stakeholders, vertelt Goedknegt. Stukje bij beetje ontstond er zo begrip dat het nodig is om anders met de ruimte om te gaan. ‘Het resultaat is dat we ten koste van de auto ruimte gaan maken voor de voetganger en fietser.’ Dat geldt ook voor groen. ‘Groen blijkt heel belangrijk in de beleving, maar ook tegen hitte.’

Hoe kom je tot oplossingen waar alle stakeholders zich in kunnen vinden? Dat is een vraag waar Croes zich vanuit de HAN ook veel mee bezighoudt. Soms doet hij dat samen met de gemeente, zo was hij betrokken bij de herinrichting van het stationsgebied. Samenwerkingen met onderwijsinstellingen brengen vaak een symbiose-effect teweeg, in Goedknegts ervaring. Vanwege de kennis die er zit, maar ook omdat studenten goede vragen stellen. Dat dwingt tot bezinning. ‘Je bent in de waan van de dag bezig. Dan is het goed om je een moment achter je oor te krabben: is dit de juiste weg?’