HAN-onderzoekers beschrijven belangrijke lessen uit de aardgasvrijtransitie

HAN-onderzoekers Ilona van Breugel en Karin Landsbergen van Lectoraat Sociale Duurzame Praktijken voerden het onderzoek naar de beweegredenen uit.

"Dit project laat heel duidelijk zien hoe belangrijk het is om écht goed te luisteren naar bewoners en hierbij ook je eigen veronderstellingen te onderzoeken. Zo ligt de betekenisgeving voor de bewoners heel sterk bij zorgen over de verbouwingsmaatregelen, en het inleveren van leefruimte door plaatsing van de warmtepomp in huis."

Het rapport "Maar als ik dit had geweten... Lessen uit het Talis-traject Buffelstraat-Aardgasvrij" behandelt de aardgasvrijtransitie van een wooncomplex in de Buffelstraat, beheerd door woningcorporatie Talis in Nijmegen. Het gaat om voormalige seniorenwoningen die al in 2018 zijn overgeschakeld naar elektrisch koken. Toen er vervolgens groot onderhoud gepland stond, werd het complex voorgesteld voor een volledige transitie naar aardgasvrij, door de gezamenlijke gasverwarming te vervangen met individuele warmtepompen, gevoed door zonnepanelen op het dak.

Omdat dit een renovatieproject betreft, moest 70% van de bewoners instemmen met het voorstel. Er werd een uitgebreid traject opgezet met informatiebijeenkomsten en verschillende communicatiemomenten. Ondanks dat een ruime meerderheid voor was, werd de benodigde 70% steun net niet gehaald. Hierdoor ging het onderhoudsproject wel door, maar zonder de warmtepompen en zonnepanelen.

Onderzoekers Karin en Ilona over inspelen op de behoeften van bewoners: "Het is daarom heel belangrijk om vanaf het begin van het proces 'speelruimte' te creëren om aan te kunnen sluiten op de motivatie en zorgen van de bewoners. Organiseer bijvoorbeeld eens helemaal aan het begin van het proces een opruimdag om letterlijk en figuurlijk ruimte te maken voor de beslissing over aardgasvrij."

Het HAN-Lectoraat Sociale Duurzame Praktijken kreeg in 2023 de opdracht om de beweegredenen van de bewoners tijdens de draagvlakmeting te onderzoeken. Het doel is om lessen te trekken uit dit proces en aanknopingspunten te bieden voor toekomstige projecten die in de komende 25 jaar nog aardgasvrij moeten worden gemaakt. De focus ligt op het evalueren van het besluitvormingsproces en de betrokkenheid van bewoners, om zo de aanpak van toekomstige aardgasvrij trajecten te verbeteren.